17.BOLUM
Sayfa ▪ 809 ▪ Zikrullah ile ilgili Bid'atlar
ZİKRULLAHA ÖZEL HÂLLER, DURUMLAR
Her ibâdete bir sınır konulmuştur. Mesela farz olan namaz günde beş vakittir. Farz oruç on iki ayda sadece bir aya mahsustur. Haccın belli bir vakti vardır. Oysa ki Zikrullah için bir sınırlama konulmamıştır. Allah-u Teâlâ bize sadece zikretmeyi değil, çokça zikretmeyi; sabah-akşam ve her hâlimizde zikretmeyi emrediyor.
فإذا قضيتم الصلوة فاذكروا الله قياما وقعودا وعلى جنوبكم فإذا اطماننتم فاقيمواالصلوة إن الصلوة كانت على مومنين كتابا موقوتا(١٠٣
“Namazı bitirince de; ayakta, otururken ve yanınız üzerinde yatarken (dâima) Allah’ı zikredin. Huzura kavuşunca da namazı dosdoğru kılın çünkü namaz mü’minler üzerine vakitleri belli bir
farzdır.”1240"
Peygamber Efendimiz de bir sahabisine, “Dilin dâima Allah’ın zikriyle ıslak kalsın” diyerek daima zikir hâlinde olmasını tavsiye etmiştir
________________
▪1240 Nisâ: 4/l03
Sayfa ▪ 810 ▪ Zikrullah ile ilgili Bid'atlar
وعن عبدالله بن بسر رضىالله عنه ان رجلا قال يا رسول الله إن شراءع الإسلام قد كثرت على فأخبر نى بشيء اتشبث به قال لا يزال لسانك رطبا من ذكرالله
Abdullah b. Büsr’den (radiyallahu anh);
“Bir adam Allah Resülü’ne (sallallahu aleyhi ve âlihi) şöyle dedi: “Ey Allah Resülü! Hayır kapıları çok. Hepsini yapmama imkân yok. Bana bir şey söyle de onu yapayım, çok şey söyleyip de unutrnayayım.’
"Dilin daima Allah’ın zikriyle ıslak kalsın’ buyurdu.”1241"
İnsan, ayaktayken, otururken, yatarken, yürürken, elleri-ayakları bir işle meşgulken dahi dili ile zikredebilir. Dilin zikirle meşgul olması bu tür işleri yapmaya mâni olmadığı gibi, bu tür işleri yapmakda zikretmeye engel değildir. Zira insanın nefsin ve Şeytan’ın şerrinden emin olması, Allah’tan gâfıl olmaması için daima Allah’ı hatırlaması gereklidir. Her hâlinde, her işinde Allah’ı zikirle dili ve gönlü meşgul olan insan dünyayı yaşarken, dünyalık işlerle meşgulken dahi ibâdethâlinde olur.
Zikrullah her vakitte yapılabildiği gibi, hadis ve âyet-i kerimelerde bazı zamanlarda zikretmenin daha faziletli olduğu bildirilmiştir. Bu hadisler “duanın kabul olduğu hâller, durumlar, zamanlar”konu başlığı altında aktarıldığı için tamamını öğrenmek isteyenler o hadisleri inceleyebilirler. Örnek olması açısından bu hadislerden bir tanesini aktaralım:
_________________________
▪1241 Tirmizî, 3375; Ebü Kureyb an Zeyd b. Hubâb an Muâviye b. Sâlih an Amr b. Kays an Abdillah b. Busr senedi ile tahric etti
Sayfa ▪ 811 ▪ Zikrullah ile ilgili Bid'atlar
أنس رفعه لأن أقعد مع قوم يذكرون الله من صلاة الغداة حتى تطلع الشمس أحب إلى من أن عتق أربعة من ولد إسماعيل ولأن اقعد مع قوم يذكرون الله من صلاةالعصر إلى أن تغرب الشمس أحب إلى من أن أعتق أربعة
Enes’den (radiyallahu anh); “Peygamber Efendimiz buyuruyor ki:
Sabah namazından sonra oturup Allah’ı zikreden bir toplulukla oturmam, Benim için İsmail neslinden dört köle azad etmemden daha sevimlidir. İkindi namazından sonra akşama kadar oturup Allah’ı zikreden toplulukla oturmam, benim için, dört köle azad etmemden daha sevimlidir.”1242"
Bu tür vakitleri gözetmek efdal olduğu gibi, günün diğer vakitlerinde de Allah’tan gâfıl olmamak; dâim zikir hâlinde olmak, Peygamber Efendimizin sahabesine, Ehl-i Beyt’ine tavsiye ettiği, onların yolundan gelen imamlarında takip ettiği bir yoldur.
Zikrullah için belli bir zaman olmadığı, her vakitte yapılabildiği gibi, belli bir mekânda da yapma zorunluluğu yoktur. Her yöne doğru yönelerek zikredilebilir.
Zikrullah Allah’a ulaşmanın en kestirme yoludur. Allah’ı zikretmek için zor bir eğitim almak gerekmez, çocuğundan gencine, gencinden yaşlısına kadar her yaştan insan, kolaylıkla Allah’ı zikredebilir.
___________________________
▪1242 Ebü Dâvud, 3667; Muh. b. el-Müsennâ an Abdisselâm b. Mutahhar an Müsâ b. Hâlef an Katâde an Enes senedi ile tahrîc etti
Sayfa ▪ 813 ▪ Zikrullah ile ilgili Bid'atlar
ZİKRULLAHIN ADABI
İslam dini edepten ibarettir. Bütün ibâdetlerin kuralları olduğu gibi, edebî özellikleri de vardır. Peygamber Efendimiz, bütün ibâdetlerde sahabesine ve Ehl-i Beyt’ine bu edepleri öğretmiştir. Bütün ibâdetlerin zâhirî ve bâtınî edepleri olduğu gibi, ferdî ve cemaat hâlinde yapılan zikrullahın da birtakım edepleri mevcuttur.
Öncelikle dikkat edilmesi gereken mevzu, tüm ibâdetlerde olduğu gibi temizliktir.
و عن أبى مالك الشعرى رضى الله عنه قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم الطهور شطر الإيمان والحمد لله تملأ الميزان وسبحان لله والحمدلله تملان اوتملا ما بين السماوات والأرض
Ebü Mâlik el-Eş’ârî (r.a.) rivâyet etmiştir:
“Peygamber Efendimiz buyuruyor ki:
Sayfa ▪ 814 ▪ Zikrullah ile ilgili Bid'atlar
Temizlik imanın yarısıdır. “Elhamdülillah ’ demenin sevabı Mizan’ı doldurur. “Sübhanallahi velhamdülillah’ sözlerinin sevabı yerle gök arasını kaplar.”1243"
Abdestsiz de zikredilebilir. Ancak, insanın her hâlinde hatta uykuya dalmadan önce dahi abdestli olması hadis-i şeriflerde övülmüştür.
Zikrederken Zikredenin kıyafetlerinin ve oturduğu mekânın temiz olması edeptendir. Eğer cemaat hâlinde zikredilecekse, başkalarını rahatsız etmemek için vücut temizliğine özellikle dikkat edilmelidir. Cuma günü, Cuma namazı için inananların toplanma
günüdür. Cemaat İçine girilen bugünde yıkanmak temiz olmak, güzel kokular sürünmek övülmüştür.
Peygamberimiz buyuruyor ki:
وعن ابى عبدالله سلمان الفارسي رضى الله عنه قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم لايغتسل رجل يومال الجمعة ويتطهر مااستطاع من طهر ويدهن من دهنه أو يمس من طيب بيته ثم يخرج فلا يفرق بين اثنتين ثم يصلى ماكتب له ثم ينصت إذا تكلم آلامام إلا غفر له مابينه وبين الجمعة الآخرى
Ebü Abdullah Selmân el-Fârisî (r.a.) rivâyet etmiştir:
“Bir kimse Cuma günü boy abdesti alır, elinden geldiğince temizlenir, hoş koku sürünüp mescide gider, iki kimsenin arasına sokulmaya çalışmaksızın nafile namazı kılar, sonra imam hutbeye başlayınca susup dinlerse, Allah o Cuma ile gelecek Cuma arasındaki günahlarını bağışlar.”1244"
Erkekler cemaat içine girecekleri zaman dışarı çıkarken koku
__________________________
▪1243 Nevevi, Riyâzü’s-Sâlihîn, Müslim’den /▪1244 Nevevi, Riyazüs-Salihin, Buharî ’den
Sayfa ▪ 815 ▪ Zikrullah ile ilgili Bid'atlar
larını sürünüp evden çıkabilirler. Kadınlar ise, kokuyu namahrem olan birinin duyacağı bir ortama girecekse süremez. Namahremin Kokusunu duymayacağı meclislerde sürünür.
Mü’min her hâliyle insanlara örnek olması gereken kişidir.Peygamber Efendimiz bir meclise girdiği zaman en güzel kıyafetleri ile insanların karşısına çıkardı.
Peygamber Efendimiz buyuruyor ki:
احسنو لباسكم واصلحوا ارحالكم حتى تكونوا كانكم شامة فى الناس
“Elbisenizi güzel yapınız, nakil vasıtalarını da ıslah ediniz. Ta ki
siZ insanlar arasında bir benek gibi -nazif, lâtif bir hâlde-buluna sınız."1245"
Bu, insanlara verilen saygının bir göstergesidir. Saygı gösterilmesi bakımından en layık olan ise Cenâb-ı Hakk’tır. Bu nedenle en güzel kıyafetler, en temiz hâlimiz, O’nun huzuruna çıkarken ibâdetler esnasında olmalıdır.
Her yöne doğru zikredilebildiği gibi, kıbleye yönelerek zikretmek edeptendir.
Cemaat hâlinde zikir yapıldığı takdirde halka oluşturulunca zikre sonradan dâhil olanlar halkanın etrafında yerlerini kimseyi rahatsız etmeden alırlar. Halkanın ortasına oturulmaz. Ayrıca, Zikrullah esnasındaki hareketlerde ölçülü olunmalıdır, hareketlerle kimsenin rahatsız edilmemesi gerekir. İbâdet hâlindeki bir insanı rahatsız etmek günah olarak o kişiye yeter.
وعن حذيفة بن اليمان رضىالله عنه ان رسول الله صلى الله عليه وسلم لعن جلس وسط الحلقة
_________________________
▪1245 Ömer Nasuhi Bilmen, 500 Hadis-i Şerif Tercüme ve İzahı; Suyütî, Câmiu’s-Sagir; Darikutnî
Sayfa ▪ 816 ▪ Zikrullah ile ilgili Bid'atlar
Huzeyfe b. el-Yemân (r.a.) şöyle demiştir:
“Allah’ ın Resulü, halka meydana getirenlerin ortasına oturan kimseye lânet etmiştir. ”1246"
Peygamberimiz buyuruyor ki:
عن ابن عمر رضي الله عنهما قال رسول الله صلى الله عليه وسلم لا يقيمن احدكم رجلا من مجلسه ثم يجلس فيه ولكن توسعوا وكان ابن عمر إذا قام له رجل من مجلسه لم يجلس فيه
İbn-i Ömer (r.a) rivâyet etmiştir:
“Sizden biriniz bir toplantıya geldiğinde hiçbir kimseyi oturduğu yerden kaldırıp kendisi onun yerine oturmasın. Toplantıya birisi geldiği zaman sıkışarak gelene yer açın.”
İbn-i Ömer (r.a) bir toplantıda kendisine saygı göstermek maksadıyla kalkan kimsenin yerine oturmazdı."1247"
وعن جابر بن سمرة رضى الله عنهما قال كنا إذا أتينا النبى صلى الله عليه وسلم جلس احدنا حيث ينتهى
Câbir b. Semure (ra) şöyle demiştir:
“Allah’ın Resulü’nün huzuruna girdiğimiz zaman nerede yer bulursak oraya oturuyorduk.”1248"
Cemaat hâlinde zikrederken zikrettiren kimsenin sesini aşmadan zikrettirene tâbi olunmalıdırBirlik bu şekilde temin edilir.
__________________________
▪1246 Nevevî, Riyâzü’s-Salihin, Ebu Dâvud’dan/▪1247 Nevevî, Riyâzü’s-Sâlihîn, Buharî ve Müslim’den/▪1248 Nevevi, Riyâzü’s-Sâlihîn, Ebu Dâvud ve Tirmizî’den